Xuân Lập là vùng đất địa linh nhân kiệt, giàu truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng, nơi sinh ra người Anh hùng dân tộc Lê Hoàn (thế kỷ X) và nhiều bậc hiền tài đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Được thành lập theo Nghị quyết số 786/NQ-UBTVQH14, ngày 16/10/2019 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Thanh Hóa, trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số của xã Thọ Thắng vào xã Xuân Lập. Xã có diện tích tự nhiên 9,2 km² và dân số là 9.933 người. Phía Đông giáp xã Xuân Minh, phía Tây giáp xã Xuân Tín, Quảng Phú, phía Nam giáp xã Xuân Lai, Phú Xuân và phía Bắc giáp huyện Yên Định.

 Theo đó, ngày 01/12/2019, Ban Thường vụ Huyện ủy đã ban hành Quyết định số 1713 – QĐ/HU về việc thành lập Đảng bộ xã Xuân Lập trên cơ sở nhập Đảng bộ xã Thọ Thắng và Đảng bộ xã Xuân Lập. Hiện nay, Đảng bộ xã Xuân Lập có 15 chi bộ trực thuộc với 460 đảng viên, trong đó có 10 chi bộ khối nông thôn, 5 chi bộ trường học.

Với sự thuận lợi về địa lý như vậy đã tạo điều kiện cho xã tiếp cận nhanh với thị trường các khu vực lân cận, thúc đẩy quá trình giao lưu hàng hóa thích ứng với nền kinh tế thị trường.

1. Hành chính

Xã Xuân Lập có 07 làng Văn hóa truyền thống được chia làm 10 thôn.

·                    Làng văn hóa Phú Xá: 02 Thôn: Phú Xá 1, Phú Xá 2

·                    Làng văn hóa Vũ Thượng: 01 thôn

·                    Làng văn hóa Vũ Hạ: 1 Thôn: Vũ Hạ

·                    Làng văn hóa Trung Lập: 3 Thôn: Trung Lập 1,Trung Lập 2, Trung Lập

- Làng văn hóa Phú Vinh

- Làng văn hóa Đại Thăng

- Làng văn hóa Thọ Long

2. Kinh tế & Xã Hội

Kinh tế

Tốc độ tăng giá trị sản xuất ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản bình quân hàng năm đạt 1,8%. Thu nhập bình quân đầu người đến năm 2020 đạt 45 triệu đồng/người/năm

·                    

Xã hội

Xuân lập là vùng đất địa linh nhân kiệt nơi sinh ra vị anh hùng dân tộc Lê Đại Hành Hoàng đế và nhiều bậc hiền tài khác. Trên địa bàn xã hiện nay có rất nhiều điểm di tích lịch sử văn hóa đã được xếp hạng cấp Tỉnh và Quốc gia và có trên 04 làng Văn hóa.

·                    Tại làng Văn hóa Trung Lập có di tích lịch sử Quốc gia Đặc biệt đền thờ Lê Hoàn, Lăng mộ Hoàng Khảo, Nền Sinh Thánh, Lăng thức quốc công Nguyễn Nhữ Lãm, nhà bia tưởng niệm 36 công dân bị bom Pháp giết hại trong một ngày.

·                    Tại làng Văn hóa Vũ Hạ hiện nay có đền thờ Thái Sư Tống Văn Mẫn thời Tiền Lê.

·                    Tại làng Văn hóa Vũ Thượng có đền thờ Tướng quân Hoàng Văn Luyện.

·                    Tại làng Văn hóa Phú Xá có đền thờ Thần Hoàng Lý Kim Ngô.

Ngoài ra còn có Lăng mộ thám hoa Đỗ Huy Kỳ và ngôi Chùa thền lền, chùa Phúc linh tự  đang được quy hoạch tôn tạo và khôi phục. Trên địa bàn xã còn có Nghía trang Liệt sĩ với 223 ngôi mộ các anh hùng liệt sĩ trên mọi miền tổ quốc đang an nghĩ tại đây.

Xã Xuân Lập có 07 làng Văn hóa truyền thống được chia làm 10 thôn. Trong đó cả 04/04 làng đã đón nhận bằng văn hóa cấp tỉnh, 3/3 làng văn hóa cấp huyện. Xã Xuân Lập hiện nay có các đặc sản đã được du khách thập phương mỗi khi đến dâng hương trong dịp Lễ hội Lê Hoàn đón nhận như: Bánh lá răng bừa, Nem nướng, Bánh trưng nung.

Giáo dục & Y tế

Giáo dục

Xuân lập là một xã dân số đông hàng năm các lứa tuổi đến trường đạt tỷ lệ 100% không có học sinh bỏ học.

Trong những năm gần đây với sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương và sự đồng thuận của nhân dân trong xã. Từ những phòng học tranh tre, nứa lá, nhà cấp 4 đến nay với sự quan tâm của địa phương đặt giáo dục lên hàng đầu địa phương đã xây dựng nhiều phòng học mới cao tầng đáp ứng với nhu cầu cần thiết hiện nay của thầy và trò. Hiện nay cả 05 nhà trường đủ phòng học cao tầng. Với sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương và nhân dân trong những năm học qua chất lượng dạy và học của 03 cấp năm sau cao hơn năm trước. Trường Tiểu học đạt trường chuẩn giai đoạn 2, Trường THCS, mầm non Xuân Lập; trường Mầm Non Thọ Thắng, trường Tiểu học & THCS Thọ Thắng đạt chuẩn giai đoạn 1.

Y tế

Mạng lưới y tế xã luôn được quan tâm và đầu tư, trong những năm qua toàn xã có 01 trạm y tế phục vụ nhân dân trong xã, đội ngũ y bác sĩ luôn nhiệt tình với công việc, tận tình với bệnh nhân, hàng tháng khám, cấp thuốc cho tất cả các đối tượng trong xã. Hiện nay với sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương và nhân dân đã và tiếp tục đầu tư xây dựng các phòng khám bệnh đạt chuẩn đáp ứng với tình hình hiện nay.

Di tích lịch sử

- Di tích lịch sử Lê Hoàn cấp Quốc gia Đặc biệt

- Di tích Đền thờ Thái Su Tống Văn Mẫn Cấp tỉnh

- Di tích Đền thờ Hoàng Văn Luyện Cấp tỉnh

- Di tích Thành Hoàng Lý Kim Ngô Cấp tỉnh